معرفی یادمان‌های تاریخی شهرستان ممسنی

گروه شهرستانها: شهرستان ممسنی از نقاط تاریخی و باستانی،مهدتمدن ایران و بخشی از پایتخت كورش كبیر، آوردگاه تمدن ها و اقوام مختلف در طول تاریخ است. آثار و دست نوشته های بجا مانده ازهزاره سوم تا هشتم قبل از میلاد حاكی ازآن است كه اولین جرقه تمدن ایرانی در این منطقه زده شده و مشاهیر، عالمان و بزرگان ممسنی حافظ و امانتدار این میراث ارزشمند بوده اند. وجود جنگل ها و مراتع گسترده، منابع غنی آب و خاك ،دشت های حاصلخیز كم شیب،تنوع آب و هوایی و گیاهی همه شرایط مناسبی را برای شكل گیری تمدن های اولیه در این سرزمین پهناور در برداشته است. یادمان های تاریخی این شهرستان از دوران پیش از تاریخ مربوط به هزاره سوم تا هشتم قبل از میلاد بجا مانده كه در قالب تپه های باستانی نمودار است. تپه نورآباد مربوط به چهار هزار و ۵۰۰ سال قبل از میلاد، تل بختیاری در فاصله سه كیلومتری نورآباد مربوط به هزاره پنجم قبل از میلاد،تل جوی نورآباد و تپه دیمه میل مربوط به هزاره سوم و چهارم ، تپه كوزه گران و ده ها تپه و نقطه مربوط به ابنیه های قبل از تاریخ در این خطه مورد توجه كاوشگران و باستانشناسان است. همچنین یادمان های تاریخی اسلامی در ممسنی به جا مانده از جمله شهرخفرك و تشگه درشوسنی و مصیری و شهر چهار بازار تل اسپید است. نام قدیمی شهرستان ممسنی در بدو تشكیل انزان یا انشان بوده سپس انبوران، نوبندگان و شولستان و در اواخر سلسله صفوی به ممسنی تغییر نام پیدا كرد. شهرستان ممسنی علاوه بر آثار تاریخی و مذهبی دارای جلوه های طبیعی چون دره همیشه سرسبز و زیبای بوان با پوشش گیاهی بلوط و بادام و دریاچه های هفت برم در منطقه دشمن زیاری است. آب و هوای معتدل آن سرسبزی را به خصوص در ماه های بهمن، اسفند و اوایل بهار به این منطقه ارزانی بخشیده است. مزارع كشاورزی در این منطقه بر زیبایی طبیعی آن افزوده است ، عشایری بودن منطقه به همراه دست بافته های محلی از دیگر ویژگی های گردشگری شهرستان ممسنی به حساب می آید. یكی از جاذبه های گردشگری این شهرستان بقعه امامزاده سیدعلاالدین محمد(ع) در شمال شرقی شهر نورآباد است، این مقبره مدفن یكی از فرزندان امام موسی كاظم (ع) و دختر بزرگوارشان است. این امامزاده شامل دو بنای قدیمی و نوساز است ، ساختمان قدیمی شامل یك فضای چهارگوش در وسط با سقفی هلالی با تزیینات ساده گچبری و ساختمان جدید شامل یك شبستان است كه در وسط آن ضریح قلمكاری شده قرار دارد. نقش برجسته گورانگون در روستای سه تلن ( ،(se tolen نقش برجسته ای از زمان ایلامی است. این نقش برجسته صخره ای شامل دو رب النوع، یكی به صورت مرد و دیگری به صورت زن است كه در میان پرستش كنندگان خود نشسته اند، طبق كاوش های علمی این مجموعه شامل یكی از معابد و محل پرستشگاه دوران ایلامی بوده كه هنر قوم سومر را نمایان می سازد. میل اژدها یا دیمه میل برج سنگی چهارگوشی در پایه كوه شیرمرد و در منطقه ای به نام دیمه میل در ۱۰ كیلومتری غرب شهر نورآباد است. این برج كه ظاهرا یك پرستشگاه یا آتشكده بوده ، هفت متر ارتفاع و ۳/۴ متر عرض دارد ، این بنا شامل ۱۵ ردیف سنگ لاشه سفید مكعبی شكل است. در روستای سراوان در فاصله شش كیلومتری غرب فهلیان و ۱۲ كیلومتری شهر نورآباد آثاری از دوران هخامنشی باقی مانده كه شامل چند پایه ستون با تزیینات گل نیلوفر( لوتوس) است كه شبیه به پایه ستون های تخت جمشید است. در منطقه سراب بهرام در جنوب ممسنی و درفاصله ۹ كیلومتری جاده نورآبادبه شیراز، نقش برجسته صخره ای از دوران ساسانی وجود دارد كه به واسطه وجود چشمه آبی در كنار آن به نقش سراب بهرام معروف شده است. این نقش برجسته بهرام دوم را نشان می دهد كه در دو طرفش دو نفر از بزرگان ساسانی به حالت احترام ایستاده اند و به نشانه احترام انگشت سبابه خود را رو به بالا نگه داشته اند. درشهرستان ممسنی آثار تاریخی دیگری مانند دخمه سنگی مادر و دختر، آثار آسیاب آبی، حمام و پل قدیمی فهلیان، امامزاده شیرمردو سپید دژ نیز وجود دارد. فرماندار ممسنی در گفت و گو با ایرنا اظهار داشت: در شهرستان ممسنی ۸۰ نقطه و جاذبه گردشگری و طبیعی وجود دارد كه گردشگران می توانند از آنها بهره مند شوند. علیرضا انصاری گفت: كمیته برنامه ریزی تسهیلات نوروزی ازچندی پیش فعالیت خود را آغاز كرده تا مسافران نوروزی با بهره گیری از امكانات رفاهی در این شهرستان اسكان داده شوند. وی افزود: همه ساله گردشگران زیادی برای بهره گیری از جاذبه های تاریخی و طبیعی به این شهرستان سفر می كنند ، باتوجه به امكانات رفاهی ایجاد شده پیش بینی می شودامسال بیش از ۵۰ هزار نفر از این شهرستان دیدن كنند. همچنین رییس میراث فرهنگی ممسنی گفت: امسال با برپایی چادرهای اقامتی در نزدیكی برخی از آثار تاریخی و گردشگری زمینه اسكان مسافران در این مناطق تدارك دیده شده همچنین مدارس نیز برای اسكان مهمانان نوروزی آماده سازی می شود. حسن حبیبی فهلیانی افزود: آبشار تنگسا در ۱۶ كیلومتری و تفرجگاه بوان در ۱۲ كیلومتری نورآباد با داشتن امكانات رفاهی همه ساله پذیرای گردشگران بسیاری است. وی اضافه كرد: میراث فرهنگی با تهیه برشورهای اطلاعاتی، نقشه و استقرار راهنما در اماكن تاریخی پذیرای مهمانان نوروزی است. ممسنی به مركزیت نورآباد از شهرستان های غربی فارس است كه در ۱۵۸ كیلومتری شیراز واقع شده است.